مهندسی صنایع

تاریخچه

در زمان تیلور که تعدادی از موضوعات مدیریتی توسط وی ارائه گردید توسط افراد دیگر برای اینکه اهمیت این موضوعات و نیز جایگاه دست اندرکاران مربوطه از رشته های مهندسی مثل مهندسی مکانیک کمتر نمود داده نشود و مهندسین برای آنها نیز اهمیت قایل شوند از اصطلاح مهندسی صنعتی استفاده شد . موضوعات با نام مهندسی صنعتی بخشی از موضوعات علم مدیریت می باشد .فردریک تیلور بنیانگذار علم مدیریت را همچنین بنیانگذار آنچه مهندسی صنعتی نامیده شد می دانند .

تعاریفی که از مهندسی صنایع ارائه می شود مانند اینکه رشته‌ای است که با طراحی، بهبود، و پیاده سازی سیستمای یکپارچه از افراد، مواد، اطلاعات، تجهیزات و انرژی مرتبط می‌باشد ، بیانی از علم مدیریت می باشد .

مهندسی صنایع آن‌گونه که در ایران تدریس می‌شود در واقع مهندسی صنایع کلاسیک است که مبتنی بر بهینه سازی، بهینه سازی خطی (تحقیق در عملیات) و کارسنجی و زمانسنجی می‌باشد.

آموزش عالی مهندسی صنایع در ایران

دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی شریف به عنوان اولین دانشکده مهندسی صنایع کشور در سال ۱۳۴۷ با پذیرش ۳۹ دانشجوآغاز به کار کرد. در سال ۱۳۵۲ نیز دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه علم و صنعت ایران آغاز به کار کرد. و در سال ۱۳۵۵ گروه مستقلی تحت عنوان مهندسی صنایع در دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهران) تشکیل شد و اولین گروه فارغ‌التحصیلان دانشکدهٔ مهندسی صنایع این دانشگاه در سال ۱۳۶۲ وارد جامعهٔ صنعتی کشور گردید. با گذشت زمان، این رشته به عنوان رشته‌ای در دانشگاه‌های مختلف کشور جایگاه خود را پیدا کرده است. رشته تحصیلی مهندسی صنایع، در دانشگاه‌های ایران، در گذشته در دوره کارشناسی، با گرایشهای زیر ارائه می‌شد:

1. برنامه‌ریزی و تحلیل سیستم‌ها
2. تولید صنعتی
3. تکنولوژی صنعتی
4. ایمنی صنعتی

اما در حال حاضر این گرایش ها از مقطع کارشناسی حذف شده و این رشته به صورت مهندسی صنایع-صنایع ارائه می شود. در سال های اخیر متأسفانه تدوین رشته گرایش های با نام صنایع دچار نوعی آشفتگی و روال سلیقه ای غیرعلمی شده و از رویکرد علمی تبعیت نکرده و بر مبنای جاذبیت واژه ی مهندسی قرار گرفته است چنان که رشته های مدیریتی مانند مدیریت بهره وری ، مدیریت زنجیره تامین ، مدیریت پروژه به اشتباه زیر مجموعه صنایع قرار گرفته است که جنبه ی سلیقه ای داشته و با روال علمی و روند کشورهای دیگر مغایرت دارد .

مواد آموزشی

عناوین برخی از دروس اجباری رشته تحصیلی مهندس صنایع در دانشگاه‌های ایران (در مقطع تحصیلی کارشناسی)موارد زیر هستند که البته اکثر سرفصل ها قدیمی و با نیازهای صنعتی روز هماهنگی کافی ندارد .

• استاتیک و مقاومت مصالح
• روش‌های تولید ۱ و ۲
• ارزیابی کار و زمان
• طرح ریزی واحدهای صنعتی
• برنامه‌ریزی و کنترل پروژه
• کنترل کیفیت آماری
• آزمایشگاه اندازه‌گیری دقیق و کنترل کیفیت
• برنامه‌ریزی تولید
• برنامه‌ریزی و کنترل تولید و موجودی‌ها ۱ و ۲
• برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات
• برنامه ریزی حمل و نقل
• آمار مهندسی
• تئوری احتمال و کاربردهای آن
• تحقیق در عملیات ۱ و ۲
• تحلیل سیستمها
• شبیه‌سازی
• مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی
• اقتصاد خرد و اقتصاد کلان
• جبر خطی
• فرایندهای تصادفی
• اقتصاد مهندسی
• اصول حسابداری
• ارگونومی
• نظریه صف